0-0-1 . آیا می توان زمین لرزه را پیش بینی کرد ؟ . TEXT .

آیا می توان زمین لرزه را پیش بینی کرد ؟

زلزله‌ مهیب مناطق مرزی ترکیه و سوریه که طبق آخرین خبر ها ، تا کنون دست کم ۲۵هزار کشته بر جا گذاشته ، نشان داد که اگرچه علم پیشرفت های شایان توجهی داشته اما در پیش گویی زمین لرزه تا کنون قاصر بوده است .

تورستن دام ، از مرکز زمین شناسی پتسدام آلمان می گوید ، علت آن است که معمولا پیش از زلزله های شدید پدیده های قابل اتکا رخ نمی دهند که بتوان با کمک آن ها این وقایع را پیش گویی کرد .

سیستم های هشدار زلزله .

زلزله دو نوع موج درونی دارد : امواج طولی یا اولیه ( امواج پی ) که سرعت انتشارشان سریع تر است و برای انسان ها قابل حس نیستند و امواج عرضی یا ثانویه ( امواج اس ) که اگر چه کند تر منتشر می شوند اما مخربند و عامل ویرانی ها .

مشکل اینجاست که بین انتشار این دو موج ، بسته به فاصله از مرکز زلزله ، تنها چند ثانیه تا یک دقیقه فاصله است .

البته عمق زمین لرزه هم در این جا نقش بازی می کند .

وقتی حس گرها یا سنسور های یک سیستم هشدار زلزله متوجه " امواج پی " در شدتی خاص می شوند شروع به هشدار دادن می کنند .

در اغلب موارد فاصله زمانی انتشار این امواج با امواج ثانویه به اندازه ای است که می توان به موقع زنگ های خطر را به صدا در آورد ، قطار ها و آسانسور ها را متوقف کرد و خطوط  گاز را مسدود ساخت .

از این سیستم های هشدار زلزله در مکزیک ، ژاپن و سواحل غربی ایالات متحده آمریکا استفاده می شود .

 

نقش تلفن های همراه در هشدار .

این که امروزه در هشداردهی زلزله نه تنها از سیستم های هشدار بلکه از تلفن های همراه هم می توان استفاده کرد خبر تازه‌ای نیست .

اما پژوهش گران دانشگاه برکلی کالیفرنیا تلاشی تازه آ‌غاز کرده‌اند تا با استفاده از حس گرهای حرکتی تلفن های هوشمند همراه ، ارتعاشات زمین را در سطح وسیع ثبت کنند .

در صورت استفاده از این روش ، اگر تعداد زیادی از تلفن های همراه یک باره با هم شروع به زنگ زدن کردند یعنی زلزله در راه است .

استفاده از رفتار شناسی حیوانات .

پژوهش گران برای این که بتوانند زلزله را چند ساعت یا حتی چند روز قبل از وقوع پیش گویی کنند ، در حال تحقیق بر روی رفتار حیوانات‌ هستند .

این تحقیقات تا کنون به موفقیت‌های اولیه رسیده است .

یکی از محققان زمین لرزه در ایتالیا در ۴ آوریل سال ۲۰۰۹ توانست با همین دانش ، زلزله شدید منطقه سولمونا در ابروتزو را پیش گویی کند و به شهرت برسد .

این محقق با اندازه گیری تغییرات غلظت گاز رادون که انتشار آن پیش از زمین لرزه‌های بزرگ افزایش می یابد و پی بردن به رفتار عجیب وزغ ها متوجه این زمین‌ لرزه شد .

وزغ ها با وجود این که فصل تخم ریزی شان بود این منطقه را پنج روز قبل از وقوع زمین لرزه ترک کردند .

گوئیدو برتولاسو ، رئیس مرکز مقابله با فجایع طبیعی ایتالیا عصر همان روز با تمسخر این پیش گویی ، فرد محقق را " احمق " خواند .

اما دو روز دیر تر از زمان پیش بینی شده ، زمین ۵۰ کیلومتر آن‌طرف تر ، در لاکویلا لرزید .

شدت زمین‌لرزه ۶.۳ بود و بیش از ۳۰۰ نفر را کشت .

رفتار عجیب بزهای کوهی .

رفتار برخی پستانداران ، مانند بز های کوهی نیز پیش از فجایع طبیعی " عجیب و غریب " توصیف شده است .

مارتین ویکلسکی از دانشگاه کنستانس آلمان که توانست مدل پیش گویی خود را با استفاده از رفتار شناسی حیوانات به ثبت برساند می گوید ، مشاهده کرده که رفتار ب ز‌های کوهی پنج ساعت پیش از وقوع آتشفشان تغییر کرده است .

به گفته او ، تحرک بزهای کوهی پیش از وقوع آتشفشان اتنا در جزیره سیسیل ایتالیا بیش تر شده و به جنگل پناه برده بودند .

با این همه ، پیش‌بینی زلزله با استفاده از رفتار شناسی حیوانات هنوز راه درازی در پیش دارد و باید داده های زیادی در این زمینه ثبت شود .

ویکلسکی می‌گوید ، برای قابل اعتماد بودن این روش نیاز به تعداد زیادی موارد ثبت شده است .

هر چه تعداد این موارد بیش تر شود ، دقت پیش گویی افزایش یافته و مانند پیش بینی هوا اعتبار آن بالا می رود .

به طور خلاصه می توان گفت که در سطح کنونی تجربه و دانش بشری ، پیش بینی زمین لرزه‌ها دقیق نیست .

با این همه تورستن دام ، از مرکز زمین شناسی پتسدام آلمان امیدوار است و می گوید ، ترکیب داده های زمین شناسی و لرزه شناسی می تواند در آینده راه را بر بهبود پیش‌بینی زلزله بگشاید .

به گمان او ، با کمک این داده‌ ها امکان رصد بهتر حرکات کند صفحات زمین در گسل ها فراهم می آید ، تا جایی که بازی تغییر کرده و انسان در چیرگی بر این سانحه طبیعی گامی بلند بر می دارد.

غیر مترقبه اما تکراری .

ایران روی چندین گسل فعال قرار گرفته است .

این موضوع این منطقه را به یکی از مناطق زلزله خیز جهان تبدیل کرده است .

در تازه ترین مورد ، زمین لرزه ای شدید شام گاه یک شنبه ( 13 نوامبر / 22 آبان ) کرمان شاه را لرزاند .

این لحظه تا لحظه تنظیم گزارش بیش از 380 کشته و 4 هزار زخمی بر جا گذاشته است .

مرکز زمین لرزه .

مرکز لرزه نگاری پتسدام آلمان مرکز این زمین لرزه را 34 کیلو متری مرز غربی ایران در استان کرمان شاه ثبت کرده است .

مرکز لرزه نگاری ایالات متحده آمریکا اما می گوید مرکز این زلزله در خاک عراق بوده است .

https://www.dw.com/fa-ir/a-64676287/ .

https://earth-science.blogsky.com/1401/11/23/post-1/ .